Groeiend verzet vanaf 1943

Het verzet groeit van enigen honderden in '40 naar tienduizenden in '44: helpen onderduikers, overvallen op distributiekantoren, illegale kranten, Steunfonds (illegale bank) van Walraven van Hall en ook aanslagen op Duitse militairen.

Bron: De Oorlog, deel 6 (1 min 43 sec.)

Media:

  • Groeiend verzet vanaf 1943 Button Play
    Groeiend verzet vanaf 1943
    Groeiend verzet vanaf 1943
    Het verzet groeit van enigen honderden in '40 naar tienduizenden in '44: helpen onderduikers, overvallen op distributiekantoren, illegale kranten, Steunfonds (illegale bank) van Walraven van Hall en ook aanslagen op Duitse militairen.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (1 min 43 sec.)
    Arbeidstekorten in Duitsland Button Play
    Arbeidstekorten in Duitsland
    Arbeidstekorten in Duitsland
    Doordat de Duitsers grote verliezen lijden aan het Oostfront zijn er honderdduizenden nieuwe soldaten nodig. Er komt daardoor een tekort aan Duitse arbeidskrachten. De oplossing ligt in de bezette gebieden: arbeidsinzet.
    Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 35 sec.)
    Duitsers harder tegen verzet Button Play
    Duitsers harder tegen verzet
    Duitsers harder tegen verzet
    Naarmate de oorlog vordert, de Duitsers op steeds meer fronten verliezen en het verzet sterk groeit in 1944 gaat de bezetter harder en bloediger optreden tegen verzet en vermeend verzet.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (51 sec.)

Razzia's in steden

Razzia’s voor de Arbeidsinzet in Duitsland hadden al vanaf voorjaar 1943 plaats, maar vanaf het najaar van 1944 werd de druk door de Duitsers flink opgevoerd.
De grootste razzia is die van Rotterdam, op 10 en 11 november 1944. Daar werden ruim 50.000 mannen (op een bevolking van ruim 600.000 inwoners!) in twee dagen heel systematisch weggevoerd.

Dit gebeurde overigens zonder medewerking van de Nederlandse politie. Sterker nog: er werden ook veel Rotterdamse politieagenten opgepakt voor de Arbeidsinzet.

Ongeveer 40.000 Rotterdammers zijn in Duitsland tewerkgesteld, vooral in het Ruhrgebied, ze werden afgevoerd per trein, per rijnaak, maar ook minstens 15.000 lopend.

Ongeveer 10.000 Rotterdammers zijn in het oosten van Nederland aan het werk gezet. Tweeduizend mannen zijn onderweg ontsnapt of mochten weer naar huis omdat ze te ziek waren om te werken.

Voor de razzia van Rotterdam waren er in 1944 razzia’s geweest in Hengelo (22 september), Doetinchem (27 september), Apeldoorn (29 september), Kampen en Utrecht (7 oktober), de zogenoemde ‘kerkrazzia’s’ in Noord- en Midden-Limburg (8 oktober, ca. 3000 mannen), Hilversum (17 oktober), Enschede (24 oktober, ca. 5000 man) en Leeuwarden (27 oktober),

Na Rotterdam waren er nog razzia's in Hoek van Holland (18 november), Den Haag (21 november 1944, 15.000 mannen) en Apeldoorn (2 december).

In Haarlem en omgeving sloegen de Duitsers toe met Sinterklaas. Ze sloten Haarlem en omgeving af in de nacht van 5 op 6 december 1944 en pakten bij deze 'Sinterklaasrazzia' 1300 mannen op.

Historicus Ben Sijes, die het standaardwerk over de Arbeidsinzet heeft geschreven, komt tot de conclusie dat er na deze stedenrazzia's in het nog door de Duitsers bezette gebied in totaal ongeveer 120.000 mannen zijn opgepakt en afgevoerd.


Bronnen:
*B.A. Sijes, 'De arbeidsinzet. De gedwongen arbeid van Nederlanders in Duitsland, 1940-1945' ('s-Gravenhage 1966)
*Dick Verkijk 'De Sinterklaas razzia van 1944' Dick Verkijk (Uitgeverij Aspekt., 2004)