AfleveringenJan Folmer (interview)
Categorie: Oorlogsgeweld-
PersoonsgegevensNaam Jan Folmer (interview) Functie Haarlemse scholier die bij Waffen-SS ging Nationaliteit Nederlandse Categorie Oorlogsgeweld VideoVerzet en Waffen SS in één familie Joke Folmer koos voor het verzet. Haar neef Jan Folmer koos voor de Waffen SS en vertrok naar het Oostfront. Bron: De Oorlog, deel 3 (4 min. 57 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Jan Folmer (interview) Functie Haarlemse scholier die bij Waffen-SS ging Nationaliteit Nederlandse Categorie Oorlogsgeweld VideoNederlanders aan Oostfront Jan Folmer vocht voor de Duitsers aan het Oosfront, heeft geen spijt van het feit dat hij er gestreden heeft, maar wel van het uniform dat hij daarbij droeg. Bron: De Oorlog, deel 3 (4 min. 9 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Jan Folmer (interview) Functie Haarlemse scholier die bij Waffen-SS ging Nationaliteit Nederlandse Categorie Oorlogsgeweld VideoGroeten per radio aan Oostfront In een van de radiostudio's te Hilversum spreken verwanten van vrijwilligers aan het Oostfront hun vader, broer, verloofde, enz. toe. 'Houzee!' Bron: 
Beeld en Geluid: Polygoon Hollands Nieuws, mei 1943 -
PersoonsgegevensNaam Jan Folmer (interview) Functie Haarlemse scholier die bij Waffen-SS ging Nationaliteit Nederlandse Categorie Oorlogsgeweld Video600 vrijwilligers Waffen SS In een zaal van de Haagsche Dierentuin staan vrijwilligers voor het Vrijwilligers Legioen Nederland bij de Waffen SS in carré aangetreden; inspectie door Mussert en Rauter; daarna marcheren ze naar het treinstation. Bron: Beeld en Geluid: Polygoon Hollands Nieuws, 31 maart 1943 -
PersoonsgegevensNaam Jan Folmer (interview) Functie Haarlemse scholier die bij Waffen-SS ging Nationaliteit Nederlandse Categorie Oorlogsgeweld FotoJan Folmer Bron: Foto: Godfried van Run (NPS/De Oorlog)
Jan, de neef van Joke Folmer, woont tegenwoordig in Oostenrijk, hij heeft geen enkele behoefte meer aan Nederland. De oorsprong van de beslissing om bij de Waffen SS te gaan ligt op school.
Jans ouders woonden in voormalig Nederlands-Indië en vonden het beter dat hij zijn HBS-diploma in Nederland zou halen. Hij woonde in Haarlem in een gastgezin, dat positief tegenover de NSB stond. Tijdens de oorlog kwam in de HBS-klas waarin Jan zat, op een dag de NSB aan de orde. Een van de leerlingen betoogde dat alle NSB’ers landverraders waren. Jan Folmer stond op en sprak die stelling tegen, hij vond dat je dat in elk individueel geval zou moeten aantonen.
Na de les kreeg hij van zijn klasgenoten te horen dat hij voortaan als NSB’er werd beschouwd. Dat bleek voluit vanaf medio 1941, toen hij steeds meer werd gepest, en voor lafaard uitgescholden. Folmer:
‘En als je dan voortdurend voor ‘lafaard’ wordt uitgemaakt en je weet dat je geen lafaard bent, dan denk je: vooruit, ik neem ook de consequentie, dan meld ik mij, dan ga ik ook vechten tegen het communisme. Bij de Waffen-SS.’
Jan belandde na een militaire opleiding van zes weken in de Elzas en nog een paar weken in het Oostenrijke Klagenfurt aan het Oostfront, in de Viking Divisie van de Waffen SS. Hij raakte in de Kaukasus, in de buurt van Grozny, ernstig gewond aan beide benen.
Na zijn herstel in Oostenrijk kreeg hij een baantje als ordonnans – ook hij bracht boodschappen rond, net als zijn nichtje eigenlijk, maar dan tussen Duitse officieren, rond de fronten in de Sovjet-Unie.
Jan Folmer was nooit betrokken bij acties waar oorlogsmisdaden zijn gepleegd, hij zegt volledig onbekend te zijn geweest met wat er achter het front gebeurde.
Na zijn arrestatie raakte hij in gesprek met de commandant van het krijgsgevangenkamp:
‘Hij liet mij bij zich liet roepen en in een urenlang gesprek mijn verhaal vertellen. Daarna liet hij mij foto’s zien van wat er áchter onze rug was gebeurd. En dat heb ik niet willen en kunnen geloven, tot ik de foto’s zag. Foto’s uit de concentratiekampen.
Van mensen, die verhongerd waren, die gemarteld waren, die op de een of andere manier gestorven waren, lijkenhopen en dergelijke: verschrikkelijke foto’s. En dat gebeurde allemaal áchter onze rug terwijl wij aan het front stonden.’
Terug in Nederland is Jan Folmer berecht voor zijn steun aan de vijand. In hoger beroep werd het vonnis uiteindelijk vastgesteld op drie jaar jeugdgevangenis. Die zat hij uit in Zutphen. Na zijn vrijlating en een paar jaar werk in Nederland, meldde hij zich als vrijwilliger aan voor de strijd in Korea.
‘Toen heb ik gedacht: nu kan ik een tweede betaling verrichten. Ik heb de mij door de overheid opgelegde gevangenisstraf uitgezeten, en nu kon ik een tweede betaling doen door mijn krijgservaring ter beschikking te stellen van deze troep die daar naar Korea is gegaan, en die eigenlijk van oorlog nog geen benul had. Dat was weer vechten tegen het communisme.’
Bron:
*Peter Gerritse, 'De verzetsvrouw en de SS’er' (Amsterdam, 2005)
