Eli Dasberg

Categorie: Kampen
  • 'Leeg' joods Amsterdam Button Play
    Persoonsgegevens
    Naam Eli Dasberg
    Functie Overlevende van Bergen-Belsen
    Geboortedatum 1904
    Sterfdatum 1989
    Categorie Kampen
    Video
    'Leeg' joods Amsterdam
    Voor Joden die terugkeren naar Amsterdam is de stad heel leeg, veel familie, vrienden en bekenden zijn er niet meer. Eli Dasberg maakte er een somber gedicht over.
    Bron: De Oorlog, deel 8 (28 sec.)
  • Terugkeer Joden uit kampen Button Play
    Persoonsgegevens
    Naam Eli Dasberg
    Functie Overlevende van Bergen-Belsen
    Geboortedatum 1904
    Sterfdatum 1989
    Categorie Kampen
    Video
    Terugkeer Joden uit kampen
    De joodse overlevenden die uit de kampen terugkwamen uit Duitsland en Polen (naar bijvoorbeeld joods Amsterdam) kregen niet altijd een hartelijke ontvangst. Ze werden niet als een speciale groep gezien.
    Bron: De Oorlog, deel 8 (1 min. 5 sec.)
Eli Dasberg had kamp Bergen-Belsen overleefd, maar werd niet bepaald vriendelijk ontvangen in Nederland. Hij kwam met zijn familie op het station van Breda aan en werd daar al meteen valselijk beschuldigd van collaboratie.
Er was in Breda sprake van een goed georganiseerde dienst, die controleerde, voedsel- en kledingbonnen verstrekte en groepen indeelde voor verder transport. Eli Dasberg werd er uitgepikt:

‘De controlerende beambte, semi-militair gekleed, gelastte mij aan de kant te gaan staan. “Een familie met man, vrouw,drie kinderen en een moeder, dat moest een collaborateur zijn.” Ik was niet in staat te praten en te weerleggen. Ik had al mijn zelfbeheersing nodig de man niet aan te vliegen.

Maar mijn vrouw vocht met alle kracht der overtuiging tegen de vreselijke beschuldiging en nadat hij, op haar eis, bij leden van onze groep naar mij gevraagd had en inlichtingen kreeg, maakte hij zijn verontschuldiging. Een zo complete familie was zeer ongewoon.’

De dag erop ging de familie Dasberg verder. Ze kwam op een ongelukkig gekozen plek terecht:

‘In Amersfoort reden we prompt naar binnen in de poort van het voormalig concentratiekamp Amersfoort. We dachten terug aan de verschrikkelijke transporten van mishandelde mensen, die uit Amersfoort in Westerbork kwamen. Het bevrijde Nederland verwelkomde zijn rest van terugkerende ballingen op deze manier.

Bep kreeg een woedeaanval en wilde beslist niet in deze barakken overnachten. Ze ging demonstratief op een stoel zitten vóór de barak en wilde haar hoofd niet buigen. Maar er was geen transport meer naar Amsterdam en we moesten wel toegeven.’

Eli Dasberg schrijft, terug in Amsterdam, in juni 1945 een gedicht waarin hij het gevoel van veel lotgenoten verwoordt, waaruit hieronder een fragment:

'Ik dwaal door Amsterdam. Het is gestorven,
Mijn oude vrienden lopen niet met mij,
Een donk’re schaduw schuifelt somber mede,
De doden lopen mee, in eindeloze rij.’


Bronnen:
*Eli Dasberg, 'Dagboekfragmenten, notities en gedichten', collectie Joods Historisch Museum
*Eli Dasberg, 'Verbanning en terugkeer, Amsterdam' (1986)

 

Links