AfleveringenKlaartje de Zwarte-Walvisch (dagboek)
Categorie: Kampen-
PersoonsgegevensNaam Klaartje de Zwarte-Walvisch (dagboek) Functie Zat vast in Hollandse Schouwburg, Vught, Westerbork en Sobibor Geboortedatum 06-02-1911 Sterfdatum 16-07-1943 Categorie Kampen VideoHollandse Schouwburg In Amsterdam opgepakte Joden werden voor hun deportatie naar Westerbork door de SS bijeen gebracht in de Hollandsche Schouwburg. Klaartje de Zwarte beschrijft in haar dagboek hoe het daar toeging. Bron: De Oorlog, deel 5 (1 min. 12 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Klaartje de Zwarte-Walvisch (dagboek) Functie Zat vast in Hollandse Schouwburg, Vught, Westerbork en Sobibor Geboortedatum 06-02-1911 Sterfdatum 16-07-1943 Categorie Kampen VideoAmbtenaren assisteren Duitsers Politie, spoowegpersoneel en ambtenaren van het bevolkingsregister assisteerden de Duitsers bij de jodenvervolging, omdat het moet en 'liever wij, dan de Duitsers'. Klaartje de Zwarte over haar reis naar Westerbork. Bron: De Oorlog, deel 5 (1 min. 26 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Klaartje de Zwarte-Walvisch (dagboek) Functie Zat vast in Hollandse Schouwburg, Vught, Westerbork en Sobibor Geboortedatum 06-02-1911 Sterfdatum 16-07-1943 Categorie Kampen VideoWeinig Duitsers in kamp Westerbork De Nederlandse marechaussee bewaakte kamp Westerbork, een joodse ordedienst deed de organisatie binnen. Er waren maar 20 à 30 Duitse SS'ers en commandant Gemmeker, die in een villa woonde. Bron: De Oorlog, deel 5 (2 min. 14 sec.) -
PersoonsgegevensNaam Klaartje de Zwarte-Walvisch (dagboek) Functie Zat vast in Hollandse Schouwburg, Vught, Westerbork en Sobibor Geboortedatum 06-02-1911 Sterfdatum 16-07-1943 Categorie Kampen FotoKlaartje Zwarte-Walvisch Bron: Boekomslag: Klaartje Zwarte-Walvisch, 'Alles gaat aan flarden' (2009)
Sinds kort is er een nieuwe authentieke bron beschikbaar voor informatie over hoe het er in de doorgangskampen de Hollandse Schouwburg (Amsterdam) en kamp Vught aan toeging: het dagboek van Klaartje de Zwarte Walvisch.
Het dagboek dat aan het Joods Historisch Museum is geschonken was anoniem, maar de redactie van De Oorlog meent nu (na onderzoek) te weten dat het geschreven is door de toen 32-jarige mevrouw Klaartje de Zwarte-Walvisch uit Amsterdam.Klaartje is geboren op 6 februari 1911. Ze is dus niet ouder dan 32 jaar geworden. Ze komt voor op de persoonskaart van haar man, Joseph de Zwarte, die een half jaar jonger was.
Ze zijn in december 1934 getrouwd. Klaartjes beroep was naaister, Joseph was magazijnbediende. Ze hebben eerst aan de Oudeschans gewoond in Amsterdam, en zijn in april 1941 naar de Tweede Oosterparkstraat verhuisd.
Klaartje kwam uit een gezin met elf kinderen, van wie er vier kort na hun geboorte stierven. Van de anderen zijn er zes in Auschwitz of Sobibor omgekomen, van de zevende hebben we geen gegevens kunnen achterhalen.
Echtgenoot Joseph de Zwarte was er een uit een gezin van negen kinderen; van hen hebben er twee de oorlog overleefd. Een van hen was Salomon, de man die zijn schoonzus uitzwaaide en haar dagboek in veiligheid heeft gesteld.
De dochter van Salomon heet Miep en woont in Toronto (Canada). Zij is degene die het dagboek aan het Joods Historisch Museum heeft overgedragen.
‘Ik wist absoluut niet dat het door mijn tante was geschreven. Mijn vader heeft er nooit iets over gezegd, anders zou ik dat geweten hebben. Maar dat is wel logisch, mijn vader en ik spraken niet veel over de oorlog. We huilen allebei nogal gauw, zeker bij dit onderwerp, en we spaarden elkaar dus.’
Het dagboek van Klaartje de Zwarte-Walvisch is het verslag van een joodse vrouw, die heeft opgeschreven wat haar tijdens en na haar arrestatie in maart 1943 is overkomen.
Het heeft de vorm van een dagboek, is gedetailleerd en uitvoerig (meer dan 45.000 woorden) en beschrijft de beklemde positie van een joodse vrouw met een pijnlijke, hinderlijke aandoening (ze had chronische kramp in haar slokdarm).
In 1943 was ze op de rampzalige weg die via de Hollandse Schouwburg, concentratiekamp Vught en doorgangskamp Westerbork naar de ondergang (in vernietigingskamp Sobibor) zou voeren. Het dagboek eindigt op 4 juli 1943.
Bronnen:
*Klaartje de Zwarte-Walvisch, 'Alles ging aan flarden. Het oorlogsdagboek van Klaartje de Zwarte-Walvisch', tekst bezorgd door Ariane Zwiers, met een inleiding van Ad van Liempt (Amsterdam 2009)
*Klaartje de Zwarte-Walvisch (Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland)
