Joesoef Isak

Met kaas en drop naar goede collega’s Step Vaessen en André Bentlage. Gezellig als altijd. Ze zijn heel geïnteresseerd in ‘De Oorlog’,  kennen eindredacteur Ad van Liempt ook. Step doet suggesties voor verdere contacten. Al eerder heb ik via hen Joesoef Isak leren kennen. Journalist, activist, uitgever. Al zijn hele leven steunt hij Soekarno. Dat bracht hem onder het regime van generaal Soeharto in de gevangenis.

Hij is dit jaar 80 geworden. Hij was 14 toen de Japanners zijn woonplaats Batavia binnentrokken. Kleine mannetjes op houten fietsen, dat weet hij nog goed. Zijn oudere broer was enthousiast, die was al betrokken bij de nationalistische beweging en meende dat de vrijheid in aantocht was. Hij werd later door de Japanners gearresteerd omdat hij de verzegeling op de radio van de familie Isak had verbroken. Die was vastgezet op een Japanse zender en broer wilde de berichten van de BBC horen.

De jongere Joesoef verslond ondertussen Nederlandse boeken. Dat is zijn meest dierbare herinnering aan de Japanse tijd. Boeken met ‘ex libris professor doctor Bongers’, of ‘ex libris Mr. Visser’. Die kwamen van een neef die werkte op de ‘weeskamer’, een groot gebouw aan de Molenvliet. Daar lagen alle boeken en grammofoonplaten opgeslagen die de Japanners uit Nederlandse woningen hadden gehaald. Neef smokkelde de boeken het pand uit.

Na dit verhaal volgen er nog vele. Ik luister er graag naar, inclusief traditionele uitdrukkingen als ‘een pak slaag krijgen’ of ‘persbreidel’. Voor Joesoef Isak blijft Nederlands zijn eerste taal, ook al was hij vanaf het uitroepen van de Republiek Indonesië een overtuigd nationalist.

Gerda Jansen Hendriks