Polarisatie

De tegenstellingen rond de herdenking van de Februaristaking werden almaar heftiger.
En langzamerhand kwamen daar ook nog felle conflicten binnen de communistische gelederen bij. Die escaleerden in 1958 toen de partijtop de eigen vakbond EVC (Eenheids Vak Centrale) wilde opheffen.

Daar waren nogal wat prominente communisten fel tegen, onder wie Gerben Wagenaar, hét symbool van het verzet in de Tweede Wereldoorlog. Wagenaar en zijn medestanders werden uit het bestuur en uit de partij gezet, en De Waarheid ontketende een lastercampagne tegen ze.

De gevolgen waren voelbaar bij de herdenking van de staking in 1959, en ook zichtbaar, volgens Het Vrije Volk van de volgende dag:

‘Toen de nieuwe vijanden van de CPN, Wagenaar en Gortzak, aan het hoofd van hun groep bloemen aan de voet van het beeld neerlegden, draaide partijsecretaris Paul de Groot, die verbeten met de hoed diep op het hoofd gedrukt stond toe te kijken, zijn vroegere kameraden boos de rug toe.’

Er moet, volgens ooggetuigen, bij die gelegenheid ook gescholden en zelfs gespuugd zijn. Volgens De Waarheid dienden ware communisten hun vroegere partijgenoten te vermijden ‘als schurftige honden’. De stemming zat er goed in.

Het jaar erop, in 1960, zag de Dokwerker ter herdenking van de Februaristaking zelfs vier verschillende stoeten aan zich voorbijtrekken – de versplintering was compleet.

In 1961, een kroonjaar, leidde een verzoeningspoging tot een eenmalige gezamenlijke herdenking, daarna ging het weer mis. In 1966 gebeurde na eindeloze onderhandelingen hetzelfde, ook weer voor precies één jaar.

Het gedoe werd langzamerhand iets minder heftig, maar heeft in feite nog tot 1991 geduurd, tot de 50e verjaardag van de staking dus. Toen kwam koningin Beatrix naar de herdenking, zoals haar grootmoeder in 1946, en toen was er ook een gezamenlijke oproep van gemeentebestuur en herdenkingscomité.

Het was erg druk dat jaar, het was de periode dat de Golfoorlog woedde. En het was hetzelfde jaar dat de CPN werd opgeheven en opging in GroenLinks. Daarna werd het rustig op dit Amsterdamse herdenkingsfront.