Terug naar het klassieke latijn

Het Latijn dat in de 15de eeuw op kerkelijke en stadsscholen werd onderwezen, was een soort potjeslatijn.

Het was in de loop van de tijd ontstaan en wemelde van niet-Latijnse woorden en vreemde grammaticale constructies.

Desiderius Erasmus op een schilderij van Quinten Matsijs uit het begin van de 16de eeuw.
[klik voor vergroting]
Het humanisme, een stroming die in de 15de en 16de eeuw veel aanhang kreeg, wilde onder meer het klassieke Latijn in ere herstellen. Omdat de humanisten de Griekse en Romeinse cultuur beschouwden als het hoogtepunt van de menselijke beschaving, zou kennis van die cultuur en dus ook van de klassieke talen de mens vormen tot een ontwikkeld, beschaafd en hoogstaand persoon; een lichtend voorbeeld voor zijn omgeving.

In 1518 schreef de humanist Desiderius Erasmus, hier op een schilderij van Quinten Matsijs uit het begin van de 16de eeuw, daarom zijn Colloquia. Het werk bevatte talloze voorbeelden van Latijnse zinnen goed én fout plus interessante of humoristische dialogen over onderwerpen uit die tijd.

Colloquia was zeer populair en op vele scholen in gebruik. Dat laatste was geen probleem meer; de boekdrukkunst had het vermenigvuldigen van teksten aanzienlijk vergemakkelijkt en boeken goedkoper gemaakt.

Colloquia van Erasmus.
[klik voor vergroting]

een wonder

1345 - In Amsterdam gebeurt een wonder: een uitgebraakte hostie blijft in het haardvuur ongedeerd. Het huis waarin het mirakel heeft plaatsgevonden, wordt een bedevaartsoord. Om de stroom pelgrims te kunnen verwerken, legt het stadsbestuur een nieuwe weg aan: de Heiligeweg tussen Sloten en de Kalverstraat.