4 - Welvaart, beroving, honger
AfleveringenArbeidstekorten in Duitsland
Doordat de Duitsers grote verliezen lijden aan het Oostfront zijn er honderdduizenden nieuwe soldaten nodig. Er komt daardoor een tekort aan Duitse arbeidskrachten. De oplossing ligt in de bezette gebieden: arbeidsinzet.
Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 35 sec.)
Media:
-
Arbeidstekorten in DuitslandArbeidstekorten in DuitslandDoordat de Duitsers grote verliezen lijden aan het Oostfront zijn er honderdduizenden nieuwe soldaten nodig. Er komt daardoor een tekort aan Duitse arbeidskrachten. De oplossing ligt in de bezette gebieden: arbeidsinzet.Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 35 sec.)
Vrijwillig en gedwongen
Doordat er vanaf 1941 ieder jaar vele honderdduizenden nieuwe Duitse soldaten nodig waren vanwege de grote verliezen aan het Oostfront, waren er veel minder Duitsers beschikbaar voor de industrie en de landbouw.
Tegelijkertijd moest er een kolossale hoeveelheid extra oorlogsmaterieel geproduceerd te worden. Dat kon alleen met het inzetten van miljoenen buitenlandse arbeidskrachten afkomstig uit de overwonnen landen.Aanvankelijk probeerden de Duitsers het nog met het lokken van vrijwilligers. Werklozen in Nederland die weigerden werk in Duitsland aan te nemen verloren het recht op een uitkering. Gevoegd bij vrijwilligers, aangetrokken door het relatief hoge loon, leverde dat in 1940-1941 183.000 arbeidskrachten op.
Deze tewerkstelling bleek tegelijk een effectief middel tegen het laatste restant werkloosheid in Nederland. Niet iedereen had het naar zijn zin in de Heimat. Een derde van hen ging na het eerste verlof niet terug.
Maar deze getallen zetten te weinig zoden aan de dijk. Duitsland had miljoenen arbeiders nodig en greep dus naar een beproefd middel: dwang. Een nieuwe functionaris – een Generalbevollmächtigte für den Arbeitseinsatz – kreeg de bevoegdheid om in de bezette landen mensen op te eisen.
Hij vorderde bij de eerste Holland-Aktion dertigduizend Nederlandse metaalarbeiders. Later volgde de Holland-Aktion nummer twee, nog eens 40.000, toen de Stahl- und Eisen-Aktion met 22.000 en daarbij nog 78.000 ongeschoolden.
