Economische bloei

In 1940-42 groeit Nederlandse economie en wordt de werkloosheid opgelost, o.a. dankzij grote orders van het Duitse leger en door Seyss-Inquart, die voorkomt dat Göring Nederland leeg laat halen.

Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 28 sec.)

Media:

  • Economische bloei Button Play
    Economische bloei
    Economische bloei
    In 1940-42 groeit Nederlandse economie en wordt de werkloosheid opgelost, o.a. dankzij grote orders van het Duitse leger en door Seyss-Inquart, die voorkomt dat Göring Nederland leeg laat halen.
    Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 28 sec.)
    Economie in de oorlog Button Play
    Economie in de oorlog
    Economie in de oorlog
    Tijdens de oorlog ging het in de eerst jaren goed met de Nederlandse economie. Aan de andere kant moesten veel mensen in Duitsland werken en ging het vanaf 1942 hard achteruit met de economie.
    Bron: De Oorlog, deel 4 (40 sec.)
    Glasfabriek en Sinterklaas Button Play
    Glasfabriek en Sinterklaas
    Glasfabriek en Sinterklaas
    Rijkscommissaris Seyss-Inquart arriveert per auto en maakt met gezelschap een rondgang door een glasfabriek voor Leerdams kristal en woont een Sinterklaasfeest met voornamelijk kinderen bij.
    Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, 5 december 1940

Economische opleving 1940-42

Het beeld dat Nederland vanaf 10 mei 1940 stelselmatig is uitgebuit en leeggeroofd is tamelijk hardnekkig, maar er klopt niet veel van.
Modern onderzoek toont aan dat het vooral in het begin van de oorlog voortreffelijk ging met de Nederlandse economie, er was sprake van een groei die in decennia niet was vertoond.

In feite maakte de Duitse bezetting binnen een half jaar een einde aan de diepe economische crisis, en aan de massale werkloosheid.

De belangrijkste oorzaak daarvan was dat Duitsland op ongekende schaal orders plaatste bij het Nederlandse bedrijfsleven, en dat de Nederlandse bedrijven die nagenoeg zonder uitzondering uitvoerden. En dat betekende een algemene welvaartsstijging van betekenis.

Dat was geen toeval, dat was beleid. Zo was het sowieso al een prioriteit van het nazi-regime, ook en vooral in eigen land, om de bevolking tevreden te houden – rust aan het thuisfront maakte het bestaan wel zo overzichtelijk.

Maar in het geval van Nederland was er speciaal over nagedacht, zo blijkt ook wel uit een uitspraak van een Duitse ambtenaar, die al op 12 juni 1940 tegenover medewerkers van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken de strategie uiteenzette:

‘Holland moet als politieke en economische eenheid behouden blijven zodat het kan fungeren als toegangspoort tot de wereld, vooral met betrekking tot Nederlands-Indië, en als verbindingsbrug voor de zich na de oorlog voordoende mogelijkheden’


Bronnen:
*Gerhard Hirschfeld, 'Bezetting en collaboratie, Nederland tijdens de oorlogsjaren 1940-1945' (Haarlem, 1991)
*Hein Klemann, 'Nederland 1938-1948, Economie en samenleving in jaren van oorlog en bezetting' (Amsterdam, 2002)
*Joggli Meihuizen, 'Noodzakelijk kwaad. De bestraffing van economische collaboratie in Nederland na de Tweede Wereldoorlog' (Amsterdam, 2003)