AfleveringenKooplustige Duitse soldaten
Soldaat Heinrich Böll schrijft enigszins beschaamd aan zijn familie in Duitsland over de Duitse soldaten die alles leegkopen met hun hoge soldij. Böll wil vooral koffie.
Bron: De Oorlog, deel 4 (54 sec.)
Media:
-
Kooplustige Duitse soldatenKooplustige Duitse soldatenSoldaat Heinrich Böll schrijft enigszins beschaamd aan zijn familie in Duitsland over de Duitse soldaten die alles leegkopen met hun hoge soldij. Böll wil vooral koffie.Bron: De Oorlog, deel 4 (54 sec.)
Slagerij in Den BoschSlagerij in Den BoschBij slagerij Staring in Den Bosch kregen ze de volgende keus van de Duitsers: aan de Wehrmacht leveren of sluiten, vertelt Ank Martens-Staring. En wie zou de Duitsers toen hebben durven tegenspreken?Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 35 sec.)
Hoge soldij en 'Schlepperlass'Hoge soldij en 'Schlepperlass'Duitse soldaten kregen een hoge soldij. Ze kochten veel in de bezette gebieden en mochten dat naar Duitsland meenemen, zoveel ze dragen en slepen konden (verordening: 'Schlepperlass'). Brief Heinrich Böll.Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 8 sec.) -
Rondvaart Duitse soldatenRondvaart Duitse soldatenSoldaten van de Duitse Wehrmacht maken een rondvaart door de grachten van Amsterdam.Bron:
Beeld en Geluid: Polygoon Hollands Nieuws, juni 1943
Duitsers als 'geuniformeerde toeristen'Duitsers als 'geuniformeerde toeristen'De Duitse bezettingsmacht in Nederland heeft het goed, ze amuseren zich prima en ze voelen zich veilig in Nederland. Interview met Hans Bannick en brief van Herbert Günthel.Bron: De Oorlog, deel 2 (3 min. 38 sec.)
Soldaten stimuleren economie
Het welzijn en de tevredenheid van de Duitse soldaat stond, naast de verovering van Europa, hoog op Hitlers prioriteitenlijst. Op 1 november 1940 verhoogt Duitsland de soldij voor zijn soldaten in Noorwegen en Nederland.
In het desbetreffende besluit staat de reden er duidelijk bij: ‘Het personeel van de Wehrmacht in staat stellen hun koopbehoefte in hogere mate te bevredigen.’ Eén van de soldaten die daar vrolijk maar ook een beetje beschaamd aan mee deed was Heinrich Böll, die na de oorlog nog de Nobelprijs voor Literatuur zou krijgen.En dan waren er ook nog mogelijkheden voor het thuisfront om extra geld naar de soldaten te velde over te maken. Eerst 50 Rijksmark per maand, later 100, en ter gelegenheid van de kerstdagen zelfs 200.
Tegen dat smijten met geld rezen ook wel bezwaren. Een commissaris van de Duitse Bank waarschuwde voor ongewenste valuta-effecten, als er zoveel Duits geld naar Nederland werd overgemaakt.
Hoe dan ook, voor de Nederlandse middenstand was het een welkome injectie: de zaken gingen goed.
Buiten deze officiële mogelijkheid hadden de Duitse soldaten ook nog hun gewone soldij, plus de mogelijkheid bij terugkeer van verlof geld van huis mee te nemen. De Duitse militairen in Nederland mochten zeer geregeld naar huis en kwamen dan met goed gevulde portefeuilles weer terug.
In de herfst van 1940 berichtte het wisselkantoor van het treinstation Herzogenrath, ten westen van Aken, dat de kas ‘door op doorreis zijnde Wehrmachtspersoneel bijzonder sterk belast is’. De beambten van het wisselkantoor hadden de richtlijn gekregen “íeder aan de grens gevraagd bedrag om te wisselen.’
Vanaf januari 1941 werd dit een richtlijn voor de douane in het hele Rijk. Controle vertraagde de reis en irriteerde de soldaten, aldus de redenering. De Duitse historicus Götz Aly, die allerlei aspecten van de oorlogseconomie heeft bestudeerd, concludeert:
‘Duitse soldaten kochten de landen van Europa letterlijk leeg. Ze stuurden miljoenen postpakketten van het front naar de Heimat. Schoenen uit Noord-Afrika, luxe-artikelen uit Frankrijk, likeur, koffie en tabak uit Griekenland, honing en spek uit Rusland, haring uit Nederland en Noorwegen.’
Bron:
*Götz Aly 'Hitlers Volksstaat. Raub, Rassenkrieg und nationaler Sozialismus' (2006)
*Götz Aly 'Hitler's Beneficiaries: Plunder, Racial War, and the Nazi Welfare State (Metropolitan Books, 2007)
*Heinrich Böll, 'Brieven uit de oorlog, 1939-1945' (Amsterdam, 2007)
Meer over dit onderwerp