Slachtoffers Hongerwinter

Ongeveer 16.000 mensen kwamen in Nederland tijdens de Hongerwinter om door honger en/of kou. Achter dat getal gaan grote drama's schuil, zoals die van de familie Van Tuil uit Den Haag.

Bron: De Oorlog, deel 6 (1 min. 3 sec.)

Media:

  • Slachtoffers Hongerwinter Button Play
    Slachtoffers Hongerwinter
    Slachtoffers Hongerwinter
    Ongeveer 16.000 mensen kwamen in Nederland tijdens de Hongerwinter om door honger en/of kou. Achter dat getal gaan grote drama's schuil, zoals die van de familie Van Tuil uit Den Haag.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (1 min. 3 sec.)
    Hongertochten en houtblokjes Button Play
    Hongertochten en houtblokjes
    Hongertochten en houtblokjes
    Door honger in de steden in de winter van 1944-5 gingen mensen er op uit om op het platteland voedsel te zoeken. Gebrek aan brandstof werd in Amsterdam aangevuld door blokjes hout tussen de tramrails uit te halen.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (1 min. 5 sec.)
    Gerbrandy over staking en hongersnood Button Play
    Gerbrandy over staking en hongersnood
    Gerbrandy over staking en hongersnood
    Minister-president Gerbrandy spreektvoor Radio Oranje vanuit Londen over de succesvolle Spoorwegstaking en de dreigende hongersnood die kan ontstaan vanwege de gebrekkige aanvoer van voedsel.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (33 sec.)
  • Hongerwinter in Heemstede Button Play
    Hongerwinter in Heemstede
    Hongerwinter in Heemstede
    In Heemstede bij Haarlem overleefde men de Hongerwinter door zelf eten te verbouwen. De familie Kikkert kon via een familielid eten te bestellen in Texel, dat per boot werd gebracht, vertelt Nel van de Wardt-Kikkert.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (1 min. 8 sec.)
    Wat was honger in Heemstede? Button Play
    Wat was honger in Heemstede?
    Wat was honger in Heemstede?
    In Heemstede was 'er eten, maar daar hield het mee op', zegt Nel van de Wardt-Kikkert. Verder hielp het dat men gewend raakte aan 'steeds een beetje minder'.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (25 sec.)
    Duitsers ingesloten in West-Nederland Button Play
    Duitsers ingesloten in West-Nederland
    Duitsers ingesloten in West-Nederland
    De geallieerden laten ondanks smeekbeden van de Nederlandse regering West-Nederland links liggen tijdens hun opmars naar Berlijn in maart 1945. Ze rukken wel op naar de Grebbelinie en de Waddenzee en sluiten de Duitsers in.
    Bron: De Oorlog, deel 6 (59 sec.)

Hongerwinter

West Nederland stond eind 1944 aan de rand van de hongersnood, en de moeilijkheden werden nog aanzienlijk vergroot doordat het heel slecht weer werd. De winter van 1944 of 1945 was extreem nat en koud.
De eerste sneeuw viel vlak voor de jaarwisseling en bijna alle dagen van januari vroor het; in de laatste week’s nachts zelfs 12 graden. Het sneeuwde in de tweede helft van januari voortdurend en in februari regende het anderhalf maal zoveel als normaal in die maand.

De voorziening van gas en electriciteit was al in oktober gestopt. De bewoners van de grote steden deden er alles aan om de kachel brandend te houden. Ze sloopten alles wat los en vast zat, drempels, trapleuningen, keukenkastjes, zelfs hele trappen.

En buiten gingen de houtblokjes van de tramrails de straat uit, en natuurlijk bomen, duizenden bomen werden er illegaal omgezaagd. Het Nieuws van de Dag schatte in maart 1945 dat er van de 34.000 bomen in de stad Amsterdam zo’n 20.000 in de kachels waren verdwenen. Uit leegstaande woningen – vaak van gedeporteerde Joden – werd al het hout gesloopt dat er maar te vinden was.

Het eten wordt almaar slechter en kariger. De meeste mensen zijn aangewezen op de gaarkeukens, en daar worden de porties steeds kleiner. Het is waar: soms zijn er suikerbieten en tulpenbollen in de maaltijden verwerkt.

Het gebrek aan eten dreef de stedelingen naar het platteland, op hongertocht. Er zijn hartverscheurende verhalen over bekend, in bijna elke Nederlandse familie worden ze doorverteld. Moeders die voor melk van Utrecht naar de Achterhoek fietsten, kinderen die op hongertocht werden gestuurd.

Er zijn veel verhalen van boeren van wie de linnenkasten uitpuilden (veel stedelingen namen hun linnengoed mee als ruilobject) en die iedereen hardvochtig wegstuurden, maar evenzoveel verhalen van roerende barmhartigheid en medemenselijkheid

De hongerwinter, zoals de periode van oktober 1944 tot april 1945 is gaan heten, heeft ongeveer 20.000 mensen het leven gekost – exacte cijfers zijn er niet.

Meer over dit onderwerp