Ambities Mussert na 1940

Na de Duitse inval wil Mussert leider worden van het Nederlandse volk en een regering vormen. De Duitsers willen dit niet, spelen de NSB en Nederlandse SS tegen elkaar uit. De NSB wordt enorm gehaat en verenigt de rest van Nederland.

Bron: De Oorlog, deel 3 (3 min. 33 sec.)

Media:

  • Ambities Mussert na 1940 Button Play
    Ambities Mussert na 1940
    Ambities Mussert na 1940
    Na de Duitse inval wil Mussert leider worden van het Nederlandse volk en een regering vormen. De Duitsers willen dit niet, spelen de NSB en Nederlandse SS tegen elkaar uit. De NSB wordt enorm gehaat en verenigt de rest van Nederland.
    Bron: De Oorlog, deel 3 (3 min. 33 sec.)
    Wie kozen voor de NSB? Button Play
    Wie kozen voor de NSB?
    Wie kozen voor de NSB?
    In de jaren dertig kozen vele Nederlanders voor de NSB. Wie waren zij en welke politieke ideeën hadden de NSB-leden en hun leider Mussert?
    Bron: De Oorlog, deel 3 (1 min. 37 sec.)
    NSB en Mussert op de Maliebaan Button Play
    NSB en Mussert op de Maliebaan
    NSB en Mussert op de Maliebaan
    Op de Maliebaan in Utrecht waren organisaties als de NSB, de WA en de SS gevestigd. Ook NSB-leider Mussert had er zijn kantoor.
    Bron: De Oorlog, deel 3 (2 min. 55 sec.)
  • Opkomst Mussert en NSB Button Play
    Opkomst Mussert en NSB
    Opkomst Mussert en NSB
    De NSB van Anton Mussert kwam op tijdens de ecomische crisis, wilde een alternatief zijn voor de democratie en scoorde het beste bij de verkiezingen van 1935.
    Bron: De Oorlog, deel 1 (1 min. 19 sec.)

Zijn Beweging

Anton Musserts ontegenzeggelijke daadkracht leidde uiteindelijk tot plannen om zelf een beweging op te richten. Na de verkiezingsoverwinning van de NSDAP in Duitsland in september 1930 van 12 naar 107 zetels besloot hij dat het moment rijp was.
In navolging van protestpartijen die zich tegen ‘het systeem’ van de bestaande politieke partijen richtte, diende zijn partij de NSB geen partij, maar een Beweging te zijn. Beweging suggereerde immers actie, verandering en roering. Tegen het immobiele, verstarde partijensysteem.

Van het partijprogramma maakte Mussert niet veel werk. Zestien van de twintig punten waren parafraseringen of zelfs letterlijke vertalingen van een brochure van Gottfried Feder over het programma van de NSDAP.

Wel viel op dat Mussert het rassenbeginsel en de uiterste consequenties van het leiderschapbeginsel niet overnam van de NSDAP. Dat was hem te Duits, te on-Nederlands, te on-nationaal.

In de eerste maanden van 1934 werden Mussert en vele andere NSB-ambtenaren voor de keus gesteld hun baan als ambtenaar op te geven of hun lidmaatschap van de NSB op te zeggen.

Mussert besloot zijn prachtige baan met mooie carrièreperspectieven eraan te geven en voor het onzekere bestaan van partijleider te kiezen. (De NSB had toen nog niet de klinkende verkiezingsoverwinning van 1935 behaald.)

Theatraal en (melo)dramatisch wijdde hij erover uit in Volk en Vaderland van 24 februari 1934 in een open brief aan de Heeren Provinciale Staten van Utrecht waarom hij koos voor de NSB:

'Omdat ik het in strijd met mijn eer en plicht zou vinden, indien ik anders zou handelen. Naar mijn vaste overtuiging geeft de NSB gestalte aan hetgeen in ons volk leeft. Zij is nodig voor de zedelijke, geestelijke en lichamelijke verheffing van ons volk. Ik heb niet het recht om dit groote belang op te offeren aan mijn persoonlijke welzijn; de liefde tot de natie blijkt eerst uit de offers, die men bereid is voor haar te brengen.'

Musserts droom, na mei 1940, om al tijdens de oorlog op Führerachtige wijze Nederland te leiden in de Germaanse statenbond van het nieuwe nationaal-socialistische Europa, kwam niet uit.

De ‘Groot-Germaanse’ SS en haar aanhangers binnen de NSB verhinderden dat. Hij mocht zich vanaf eind 1942 wel 'Leider van het Nederlandsche Volk' noemen, maar veel meer dan ceremonieel was deze titel niet.