Ongelijke kansen

Volgens aanhangers van de Verlichting moest het onderwijs niet alleen zedelijke waarden bijbrengen, maar ook de verstandelijke vermogens van elk kind ontwikkelen zodat het zich in de maatschappij omhoog zou kunnen werken.
Het getuigschrift van een gewoon lagere-schoolmeisje (1901)
[klik voor vergroting]
Van dit laatste kwam voorlopig weinig terecht zoals veel onderwijshervormers al hadden gevreesd.

Zo schreef G. Vatebender uit Gouda in 1793: ‘Een groote menigte zal zig verzetten tegen de onbillijkheid om hunne wel edel geboorene heeren jongens vermengd te zien met kinderen der burgers en der bedelaars’.

Hij hoopte echter dat het verzet zou afnemen als men eenmaal ontdekt had dat ‘onder de minste classe der burgeren even lieve, aardige, aanvallige, leerzame kinderen zijn, als onder de bleeke wittebroodskinderen’. Voorlopig echter moesten Vatebender c.s. geduld oefenen.

Rechts het getuigschrift van een gewoon lagere-schoolmeisje. Let op de volgorde: gedrag, vlijt en vorderingen.

spinnewiel

1338 - Eerste afbeelding van het 'spindelwiel' in een handschrift. Het is een variant op de spintol en het spinsteentje, maar nu voorzien van een wiel. Van het spinnewiel zoals wij het kennen, dateert de eerste afbeelding uit 1475/80. Waarschijnlijk is het al in de 14de eeuw gebruikt in Italië. In de eerste helft van de 16de eeuw voorziet een zekere Jürgen uit het Saksische Wattenbüttel het spinnewiel van een pedaal.