Nederlands-Indië voor de oorlog

Nederland zit vlak voor de oorlog al 350 jaar in Nederlands-Indië en heeft vanaf begin 20ste eeuw de bestuurlijke en economische macht in deze enorme kolonie.

Bron: Ongebruikt materiaal uit De Oorlog afl. 7 (2 min. 2 sec.)

Media:

  • Nederlands-Indië voor de oorlog Button Play
    Nederlands-Indië voor de oorlog
    Nederlands-Indië voor de oorlog
    Nederland zit vlak voor de oorlog al 350 jaar in Nederlands-Indië en heeft vanaf begin 20ste eeuw de bestuurlijke en economische macht in deze enorme kolonie.
    Bron: Ongebruikt materiaal uit De Oorlog afl. 7 (2 min. 2 sec.)
    'Daar werd iets groots verricht' Button Play
    'Daar werd iets groots verricht'
    'Daar werd iets groots verricht'
    Nederlandse ingenieurs hebben tijdens de 350-jarige aanwezigheid van Nederland in Indonesië het land vol trots voorzien van een infrastructuur van spoorbruggen, wegen en waterwerken, de belangrijkste Nederlandse erfenis.
    Bron: De Oorlog, deel 7 (1 min. 26 sec.)

Nederlands-Indië voor de oorlog

Mannen in witte pakken

Een van de meest bekroonde televisiedocumentaires uit de Nederlandse geschiedenis is 'Moeder Dao de schilpadgelijkende' van Vincent van Monnikendam, in 1995 voor het eerst uitgezonden.
Daarin komt, aan het begin, een scène voor die veel aspecten van de koloniale samenleving in het voormalige Nederlands-Indië omvat.

We zien een aanlokkelijke tropische omgeving, waar een ondiepe rivier stroomt. In het beeld verschijnt een blanke man in een wit pak – type bestuursambtenaar.

Hij zit op een paard dat hij voorzichtig en vakkundig door het water leidt. Man en paard zijn zonder enige bepakking en wekken de indruk een pleziertochtje te maken.

Dan verschijnt, een paar meter achter de ruiter, de inlander in beeld. Zonder paard waadt hij door de rivier, hij draagt de bepakking van de blanke man boven zijn hoofd om die niet nat te laten worden.

Later in de film tonen vele andere scènes dat vrijwel alle blanke mannen witte pakken dragen, als betrof het een uniform. Het witte pak is het symbool van de koloniale verhoudingen.

Het wit beschermt niet alleen tegen de zon, maar toont ook dat het smetteloos te houden is, niet bezoedeld door lichamelijke arbeid of zware inspanning.

Er waren overigens maar weinig mannen in zulke witte pakken in Nederlands-Indië. Op een bevolking van tegen de zeventig miljoen woonden er rond 1940 ongeveer 300.000 Europeanen.

Daartoe werden ook de Indo-Europeanen gerekend, mensen van gemengd bloed, kinderen van blanken en inlanders, van wie de meesten zéker niet in die witte pakken liepen. Van die 300.000 waren er ruim 100.000 blank.