AfleveringenNederland in oorlog met Japan
Na Pearl Harbor verklaart de Nederlandse regering in Londen Japan de oorlog en spreekt Van Starkenborgh Stachouwer op de radio. Met parades van het KNIL probeert Nederlands-Indië paraat voor de strijd te lijken.
Bron: De Oorlog, deel 7 (1 min. 16 sec.)
Media:
-
Nederland in oorlog met JapanNederland in oorlog met JapanNa Pearl Harbor verklaart de Nederlandse regering in Londen Japan de oorlog en spreekt Van Starkenborgh Stachouwer op de radio. Met parades van het KNIL probeert Nederlands-Indië paraat voor de strijd te lijken.Bron: De Oorlog, deel 7 (1 min. 16 sec.)
Stachower over oorlog met JapanStachower over oorlog met JapanOok Nederland verklaart Japan de oorlog na Pearl Harbor, gouverneur-generaal Van Starkenborgh Stachouwer meldt dat via de radio.Bron: De Oorlog, deel 7 (37 sec.)
Japanse invasie kust JavaJapanse invasie kust JavaHet Japanse leger landde op de kust van Java bij Eretan. De Nederlandse kustverdediging was er minimaal. De Japanners trekken daarna zonder veel tegenstand en toegejuicht door Javanen vanuit Eretan op naar Bandung.Bron: De Oorlog, deel 7 (3 min. 2 sec.) -
Belangstelling JapanBelangstelling JapanJapan is geïnteresseerd in de grondstoffen van Nederlands-Indië en stuurt een handelsdelegatie in augustus 1941. Maar Nederlands-Indië handelt met bondgenoot Australië en wil niet dat Japan de regio gaat domineren.Bron: De Oorlog, deel 7 (58 sec.)
KNIL verzet tegen Japan op CelebesKNIL verzet tegen Japan op CelebesOp enkele plekken in de archipel blijven mannen van het KNIL zich na de Nederlandse overgave verzetten tegen de Japanners. Het Japanse bioscoopjournaal doet verslag op Celebes in juni en juli 1942.Bron: Ongebruikt materiaal uit De Oorlog afl. 7 (1 min. 3 sec.)
Srijd op Nieuw-Guinea: Japan en AustraliëSrijd op Nieuw-Guinea: Japan en AustraliëHevig gevochten wordt er in 1942 op Nieuw-Guinea tussen Australiërs en Japanners. Een groot eiland, van enorm strategisch belang. Van beide kanten zijn er heroïsche strijdverhalen gemaakt.Bron: Ongebruikt materiaal uit De Oorlog afl. 7 (1 min. 35 sec.)
In oorlog met Japan
Na de Japanse aanval op Pearl Harbor verklaarde Nederland zich in oorlog met Japan. Dat deed gouverneur-generaal Tjarda van Starkenborgh Stachouwer via de radio.
‘Door de onverhoedse aanval op Amerikaans en Brits gebied heeft het Japanse keizerrijk bewust gekozen voor een beleid van geweld. Deze aanvallen, die wel haast aan waanzin doen denken, beogen de vestiging van een Japanse heerschappij over heel oost- en zuidoost Azië. Deze veroveringszucht richt zich zeker niet in de laatste plaats ook op Nederland. De Nederlandse regering aanvaardt deze uitdaging en neemt tegen het Japanse keizerrijk de wapenen op.’
Vanzelfsprekend moest op deze woorden de algemene mobilisatie volgen. De stemming was vastberaden – niet voor niets riep de legerleider, luitenant-generaal H. ter Poorten, een paar weken later in een radiotoespraak uit: ‘Liever staande sterven dan knielend leven!’
De Java-Bode sprak van één grote, eensgezinde vastberaden natie van 70 miljoen Indonesiërs, Nederlanders en Chinezen, ‘onwrikbaar besloten tot gewapend verzet tegen de indringer’.
Nu moest de Nederlands-Indische regering, en allen die verantwoordelijkheid droegen, laten zien waar ze toe in staat waren. Het Soerabaiasch Handelsblad van 9 december 1941 schreef in een commentaar, getiteld Oorlog:
'Laten wij Nederlanders, eendrachtig samenwerkend met de Indonesische intellectuelen, en met de intellectelen der andere bevolkingsgroepen, terdege beseffen dat er thans zeventig miljoen mensen naar ons opzien.
Onze rust en vastberadenheid zullen afstralen op een miljoenenbevolking en haar sterken; onze nervositeit zou zich verveelvoudigen in de massa. Leiderschap legt verplichtingen op. Wij hebben die nu te dragen, en wij zijn er ten volle toe in staat.’
Bron:
*Petra Groen en Elly Touwen-Bouwsma, ‘Nederlands-Indië 1942: illusie en ontgoocheling’ ('s-Gravenhage, 1992)
