Nederlanders in Jappenkampen

Na de capitulatie van Nederlands-Indië werden Nederlandse krijgsgevangenen en burgers opgesloten in kampen en woonwijken, zoals in Tjideng. Dagboek Margaretha Ferguson.

Bron: De Oorlog, deel 7 (2 min. 56 sec.)

Media:

  • Nederlanders in Jappenkampen Button Play
    Nederlanders in Jappenkampen
    Nederlanders in Jappenkampen
    Na de capitulatie van Nederlands-Indië werden Nederlandse krijgsgevangenen en burgers opgesloten in kampen en woonwijken, zoals in Tjideng. Dagboek Margaretha Ferguson.
    Bron: De Oorlog, deel 7 (2 min. 56 sec.)
    Sterfte in Jappenkampen Button Play
    Sterfte in Jappenkampen
    Sterfte in Jappenkampen
    Hoewel de Jappenkampen geen vernietigingskampen waren, kwamen 1 op 5 krijgsgevangen en 1 op 6 burgers er om.
    Bron: De Oorlog, deel 7 (31 sec.)
    Vrouwenkamp Tjideng bij Batavia Button Play
    Vrouwenkamp Tjideng bij Batavia
    Vrouwenkamp Tjideng bij Batavia
    Beelden van het voormalige interneringskamp Tjideng te Batavia voor vrouwen en kinderen dat bestond tijdens de Japanse bezetting van Nederlands-Indië.
    Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, oktober 1945
  • Japanners op zoek in vrouwenkampen Button Play
    Japanners op zoek in vrouwenkampen
    Japanners op zoek in vrouwenkampen
    Vrouwenkamp Tanggerang is nog steeds in gebruik als gevangenis. In sommige vrouwenkampen, zoals Ambarawa namen Japanners jonge vrouwen mee voor de soldatenbordelen ('troostmeisjes').
    Bron: De Oorlog, deel 7 (54 sec.)
    Gebrek in kamp Tjideng Button Play
    Gebrek in kamp Tjideng
    Gebrek in kamp Tjideng
    In het vrouwenkamp Tjideng in Jakarta is gebrek aan van alles. Zoals zeep en eieren, noteert Margaretha Ferguson in haar dagboek. Het kamp wordt ook steeds voller en kleiner: eerst 2.500, dan 5.000 en tenslotte 10.000 kampbewoners.
    Bron: De Oorlog, deel 7 (1 min.)
    Leven in kamp Button Play
    Leven in kamp
    Leven in kamp
    In de Jappenkampen is het bijhouden van een dagboek verboden. Margaretha Ferguson negeert het verbod en schrijft over de sleur in het haar kamp.
    Bron: De Oorlog, deel 7 (32 sec.)
  • Brugmans over mannenkamp Button Play
    Brugmans over mannenkamp
    Brugmans over mannenkamp
    De ambtenaar en latere hoogleraar I.J. Brugmans schreef op Monopolygeld een dagboek over het mannenkamp in Tjimahi: slingerpoep en mishandelde briefjesschrijvers.
    Bron: De Oorlog, deel 7 (1 min. 29 sec.)
    Overgave Japan in kamp Button Play
    Overgave Japan in kamp
    Overgave Japan in kamp
    Pas 8 dagen na de capitulatie van Japan hoort schrijfster Bep Vuyk in een vrouwenkamp dat de oorlog is afgelopen.
    Bron: De Oorlog, deel 7 (32 sec.)

Jappenkampen

Er werden na de nederlaag tegen Japan ongeveer 100.000 Nederlandse burgers opgesloten in Jappenkampen.
De meeste mannen werden vrij snel in kampen opgesloten, de meeste vrouwen kwamen in Nederlandse wijken terecht, waar de huizen steeds voller werden en op het laatst zelfs helemaal volgepropt met mensen, tot slaapplaatsen voor kinderen in keukenkastjes aan toe.

Jongens mochten tot hun tiende bij hun moeders wonen, daarna gingen ze naar de mannenkampen, of soms naar speciale jongenskampen.

Opmerkelijk is dat de gevangenen hun eigen internering bekostigden: ze moesten al hun geld inleveren en de Japanners konden daarover beschikken, bijvoorbeeld door er voedsel van te kopen.

Dat is tegen de internationale conventies over de behandeling van krijgsgevangenen en burger-geïnterneerden, maar daar trokken de Japanners zich nooit iets van aan. Ze hebben gevangenen ook op grote schaal als dwangarbeiders ingezet – ook dat was verboden.

Japanse interneringskampen waren géén vernietigingskampen. Er waren geen gaskamers, er was geen sprake van een georganiseerde moordmachine, zoals in Duitsland de SS die had opgetuigd.

Maar er zijn in de Japanse internering wel veel slachtoffers gevallen. Van de krijgsgevangenen is ongeveer twintig procent omgekomen, en van de burgers in de kampen ruim tien procent.

Dat kwam meestal door ziekte en uitputting: de Japanners verwaarloosden hun gevangenen vaak, het eten was bijna altijd onder de maat en van medische verzorging was geen sprake. Er zijn tal van verhalen over wreedheden en mishandeling.


Bronnen:
*D. van Velden, 'De Japanse interneringskampen voor burgers gedurende de Tweede Wereldoorlog' (Franeker, 1994)
*H.L. Zwitzer, 'Mannen van 10 jaar en ouder: de jongenskampen van Bangkok en Kedoengdjati, 1944-1945' (Franeker, 1995)
*'Noord Sumatra in oorlogsstijd: oorspronkelijke dagboeken uit interneringskampen chronologisch samengevoegd' (Makkum, 1989-1998), in 12 delen.
*Jeroen Kemperman en Mariska van Bruggen, 'De Japanse bezetting in dagboeken' (Amsterdam, 2001-2002), in 5 delen.
*Jeroen Kemperman (red.), 'De Japanse bezetting in dagboeken, Tjideng' (Amsterdam, 2003)
*Jeroen Kemperman (red.), 'De Japanse bezetting in dagboeken, Buiten de kampen' (Amsterdam, 2002)