2 - Verder onder vreemd gezag
Afleveringen'We gaan verduisteren'
Om het de Britse luchmacht moeilijk te maken zich te kunnen orienteren werd het verplicht 's nachts huizen te verduisteren. Het fenomeen werd ook bezongen: 'We gaan verduisteren'.
Bron: De Oorlog, deel 2 (1 min. 25 sec.)
Media:
-
'We gaan verduisteren''We gaan verduisteren'Om het de Britse luchmacht moeilijk te maken zich te kunnen orienteren werd het verplicht 's nachts huizen te verduisteren. Het fenomeen werd ook bezongen: 'We gaan verduisteren'.Bron: De Oorlog, deel 2 (1 min. 25 sec.)
Verduistering problemenVerduistering problemenBeelden van manieren van naleving én de bijbehorende ongemakken binnenshuis en buitenshuis van de verduisteringsvoorschriften van de autoriteiten.Bron:
Beeld en Geluid: Polygoon Hollands Nieuws, 5 september 1940
Poster verduisteringPoster verduisteringPoster verduisteringBron: De Oorlog, deel 2 -
Poster verduisteringPoster verduisteringPoster verduisteringBron: De Oorlog, deel 2
Verduistering
De bevolking werd opgezadeld met geheel nieuwe, totaal onbekende problemen. Eén daarvan was de kwestie van de verduistering – de zorg dat er ’s avonds en ’s nachts geen straaltje licht uit een huis kwam.
De regelgeving daaromtrent was erop gericht om geallieerde bommenwerpers geen mogelijkheid tot oriëntatie te geven. Er streng toezien op de naleving, dat was een taak van de Luchtbeschermingsdienst.Een van de eerste anti-joodse maatregelen was dat er geen Joden meer lid mochten zijn van de Luchtbeschermingsdienst. (Hiervoor was het overigens niet toegestaan aan NSB’-ers om lid te zijn van de Luchtbeschermingsdienst).
De plicht tot verduisteren gold voor iedereen, en daarom kon het gebeuren dat ook Meinoud Rost van Tonningen, de Nederlandse nazi die tot directeur van de Nederlandse Bank was benoemd, werd bekeurd omdat hij de verduisteringsmaatregelen niet goed had nageleefd.
De lamp die het verboden schijnsel had veroorzaakt werd in beslag genomen door een Nederlandse agent (zijn dagboek ligt in het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie).
De verduisteringsmaatregelen bleven de hele oorlog door gehandhaafd. Er was geen straatverlichting en geen lichtreclame, en nergens zag je fel schijnende koplampen. Vervoermiddelen, fietsen inbegrepen, mochten in 1940-1945 alleen flauw, afgeschermd licht voeren.
In huis moesten alle vensters afgeschermd worden met overgordijnen, zwarte verduisterinsgordijnen of stroken verduisteringspapier. Geen kiertje licht was toegestaan. Er ontstond al in mei 1940 een grote vraag naar zwart papier.
Een voordeel was wel dat het in de zomer langer licht was, want de bezetter voerde onmiddellijk de Duitse zomertijd in, waardoor de zomerdag een uur en 40 minuten langer duurde.
Er kwamen uitvoerige campagnes, in de bioscopen, in de dagbladen en op affiches die overal waren aangeplakt. ‘Engelse vliegers kennen geen genade voor vreedzame burgers; daarom blijft in huis,’ was één van de teksten op die aanplakbiljetten.
En ook (want we zijn een volk van dichters…):‘Reeds ’t ontsnappen van één schijn, kan voor u noodlottig zijn.’
Meer over dit onderwerp