Bij het politie opleidingsbataljon

De Nederlandse politie wordt door de bezetter gecentraliseerd en hervormd. Bij het speciaal daarvoor nieuw opgerichte Politie opleidingsbataljon te Schalkhaar worden de eerste jonge mannen opgeleid.

Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, februari 1942

Media:

  • Bij het politie opleidingsbataljon Button Play
    Bij het politie opleidingsbataljon
    Bij het politie opleidingsbataljon
    De Nederlandse politie wordt door de bezetter gecentraliseerd en hervormd. Bij het speciaal daarvoor nieuw opgerichte Politie opleidingsbataljon te Schalkhaar worden de eerste jonge mannen opgeleid.
    Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, februari 1942
    Eindexamen bij politie Button Play
    Eindexamen bij politie
    Eindexamen bij politie
    Op de binnenplaats van de kazerne voor de politieopleiding te Schalkhaar presenteert de eerste lichting geslaagden van de nieuwe opleiding zich aan Nederlandse en Duitse politieautoriteiten en H. Rauter.
    Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, oktober 1942

Collaboratie en verzet bij politie

Tijdens de oorlog werkte een deel van de politie voor de Duitse bezetter, een kleine groep ging in het verzet.
Een aanzienlijk aantal politiemensen werd na de oorlog ontslagen vanwege de soms verregaande medewerking aan de uitvoering van het politieke programma van de SS-politiestaat (vooral bij de jodenvervolging).

Van de 16.500 politiemensen die op 1 februari 1944 in dienst waren, werden er na de oorlog ongeveer 7.000 aan een onderzoek onderworpen. Zo’n 2.000 van hen werden er ontslagen.

Er moet niet vergeten worden dat er ook wat politieverzet is geweest, hoewel niet grootschalig en georganiseerd. Veel politieverzet was om begrijpelijke redenen individueel en zogenaamd stil verzet: het waarschuwen van mensen voor hun mogelijke arrestatie, het verlenen van hulp aan verzetsgroepen, het helpen smokkelen van vluchtelingen, het saboteren van onderzoeken, enzovoort.

Hanns Rauter, vanaf juni 1940 de Hoogere SS- én politieleider in Nederland, vreesde op een moment zelfs dat er een politieondergrondse zou kunnen ontstaan, maar het is niet waarschijnlijk dat hiervan sprake is geweest.

Een aantal politiemensen heeft hun verzet met de dood bekocht: van de voormalige rijkspolitiekorpsen kwamen 120 manschappen wegens verzetsactiviteiten om; hoeveel dit er waren bij de gemeentepolitie is niet uitgezocht.

Na de oorlog

De reorganisatie van Rauter werd na de oorlog niet ongedaan gemaakt. Wel werden de traditionele gezagsverhoudingen hersteld, maar de organisatiestructuur werd grotendeels behouden, omdat bijna niemand terug wilde na het verdeelde politie-apparaat van voor de oorlog.

In november 1945 werd vastgelegd dat er voortaan slechts één enkel Korps Rijkspolitie zou zijn, een burgerlijk korps maar met een militaire inslag, dat nog slechts in een beperkt aantal gemeenten de gemeentepolitie werd behouden en dat – soms onder een andere naam – de centrale voorzieningen en regelingen grotendeels in stand zouden worden gelaten.


Bronnen:
*C. Fijnaut, C. 'De geschiedenis van de Nederlandse politie. Een staatsinstelling in de maalstroom van de geschiedenis' (Boom, Amsterdam 2007)
*G. Meershoek, 'Dienaren van het gezag. De Amsterdamse politie tijdens de bezetting' (Van Gennep, Amsterdam 1999)
*G. Meershoek, 'De geschiedenis van de Nederlandse politie. De gemeentepolitie in een veranderende samenleving' (Boom, Amsterdam 2007)

Meer over dit onderwerp