'Moffenmeiden' en NSB-moeder

In Haarlem zag Aafje Spits hoe een paar 'moffenmeiden' na de bevrijding werden aangepakt door een menigte. Ze maakte zich zorgen over haar 'foute' NSB-moeder. Die werd inderdaad opgepakt, terwijl de hele straat toekeek.

Bron: De Oorlog, deel 8 (3 min. 9 sec.)

Media:

  • 'Moffenmeiden' en NSB-moeder Button Play
    'Moffenmeiden' en NSB-moeder
    'Moffenmeiden' en NSB-moeder
    In Haarlem zag Aafje Spits hoe een paar 'moffenmeiden' na de bevrijding werden aangepakt door een menigte. Ze maakte zich zorgen over haar 'foute' NSB-moeder. Die werd inderdaad opgepakt, terwijl de hele straat toekeek.
    Bron: De Oorlog, deel 8 (3 min. 9 sec.)
    Jacht op 'foute' Nederlanders Button Play
    Jacht op 'foute' Nederlanders
    Jacht op 'foute' Nederlanders
    Zo'n 50.000 'foute' Nederlanders kregen na de bevrijding 'een maatregel' opgelegd, bijvoorbeeld in Groningen. 'Landverraders' werden op straat door menigtes vernederd en 'moffenmeiden' kaal geknipt, zoals in Haarlem.
    Bron: De Oorlog, deel 8 (1 min. 9 sec.)
    Berechting landverraders ontspoort Button Play
    Berechting landverraders ontspoort
    Berechting landverraders ontspoort
    Na de bevrijding werden 130.000 'landverraders' opgepakt. Ze werden opgesloten in matige omstandigheden (loods in Amsterdam). Velen komen na maanden voorarrest zonder proces vrij. Zo hoort dat niet, meent politicus Vorrink.
    Bron: De Oorlog, deel 8 (1 min. 30 sec.)

Kaalscheren Moffenmeiden

Honderden vrouwen werden na de bevrijding kaalgeschoren. Het was een ritueel dat in verschillende regio’s bekend was als een soort volksgericht voor overspelige vrouwen en dat ook bij de bevrijding van Frankrijk en België volop was voorgekomen.
Onderzoek van Monica Diederichs heeft uitgewezen dat deze openbare vernederingen vaak opzettelijk door de plaatselijke autoriteiten zijn georganiseerd om de spanningen rond collaboratie te kanaliseren. In Hillegom moet dat het geval zijn geweest, getuige de herinnering van een inwoner:

‘Zondagmiddag zag het dorp zwart van de mensen die genoegdoening wilden. Het kon gemakkelijk uit de hand lopen! De situatie werd daarom besproken door de politie en de BS met als uitkomst dat de moffenmeiden kaalgeschoren zouden worden.

Voor alles gold echter dat er geen druppel bloed mocht vloeien. Daarom werden de meisjes van huis afgehaald en daar ook weer afgeleverd, Op die zondagmiddag werden vijf meisjes geknipt in de Hoftuin. De dag erna nog eens twintig.’

Het openbare kaalknipritueel is in veel gemeenten in Nederland toegepast. Het trok overal veel toeschouwers, die intens genoten van het schouwspel en weinig medelijden met de slachtoffers kenden.

Deze episode is zonder twijfel een taboe in de Nederlandse geschiedenis. Er is betrekkelijk weinig over gepubliceerd – geen van de betrokkenen wilde er graag over praten. De laatste jaren is daar een kentering in gekomen.

In het tv-programma Andere Tijden vertelde één van de vrouwen die door haar verkering met een Duitse militair na de bevrijding werd aangepakt over haar ervaringen.

Ze werd in een leegstaand gebouw, samen met lotgenoten, door de plaatselijke kapper kaalgeschoren en door een schoolarts op geslachtsziekten onderzocht:

‘Onbeschrijflijk. Wat daar bij die schoolarts gebeurde… Maar het maakte dat ik alleen nog maar verachting voor die mensen daar voelde. Dat hielp.

Naast de kapper stonden twee ouderlingen van de kerk die me elke zondag twee keer in de kerk hadden gezien. Ze zagen er op toe dat ik niet ontsnapte. Ik dacht: “Dit nekkie dat nu kaalgeschoren wordt, zal niet buigen. Nooit."'

Exacte cijfers ontbreken er over de aantallen vrouwen die in het openbaar zijn vernederd vanwege hun omgang met Duitsers. In de meeste gevallen bleef het bij die voor velen traumatische ervaringen. Slechts weinigen kwamen daarna in de interneringskampen terecht.


Bron:
*Monika Diederichs, 'Wie geschoren wordt moet stil zitten. De omgang van Nederlandse meisjes met Duitse militairen' (Amsterdam, 2006)

Meer over dit onderwerp