Weinig Duitsers in kamp Westerbork

De Nederlandse marechaussee bewaakte kamp Westerbork, een joodse ordedienst deed de organisatie binnen. Er waren maar 20 à 30 Duitse SS'ers en commandant Gemmeker, die in een villa woonde.

Bron: De Oorlog, deel 5 (2 min. 14 sec.)

Media:

  • Weinig Duitsers in kamp Westerbork Button Play
    Weinig Duitsers in kamp Westerbork
    Weinig Duitsers in kamp Westerbork
    De Nederlandse marechaussee bewaakte kamp Westerbork, een joodse ordedienst deed de organisatie binnen. Er waren maar 20 à 30 Duitse SS'ers en commandant Gemmeker, die in een villa woonde.
    Bron: De Oorlog, deel 5 (2 min. 14 sec.)
    Wekelijkse transporten Westerbork Button Play
    Wekelijkse transporten Westerbork
    Wekelijkse transporten Westerbork
    Iedere maandag komt in Westerbork de trein uit Polen terug. De sfeer wordt dan slecht in kamp Westerbork, want zoals iedere dinsdag zal de trein met 1.000 mensen naar een onbekende bestemming vertrekken.
    Bron: De Oorlog, deel 5 (18 sec.)

Kamp Westerbork

Vam vluchtelingenkamp tot doorgangskamp

In de vroege ochtend van 11 november 1938 besluit de Nederlandse regering het leger in te zetten om de Nederlands-Duitse grens te bewaken.
Twee dagen eerder heeft in Duitsland de Kristallnacht plaatsgevonden, waarbij Joden en Joodse winkels werden aangevallen. In deze nacht vielen ruim honderd doden, werden 7500 winkels verwoest, 267 synagogen in brand gestoken en dertigduizend joden gearresteerd.

Sinds Hitler in 1933 in Duitsland aan de macht kwam, zijn al duizenden joden uit Duitsland vertrokken. De Nederlandse regering verwacht dat veel Duitse joden na deze nacht het besluit zullen nemen om hun land te verlaten en voor een deel naar Nederland zullen komen.

Er volgen inderdaad meer dan veertigduizend visumaanvragen bij de Nederlandse regering. Hiervan wordt maar een klein deel gehonoreerd en voor degene die een visum krijgen, gelden strenge meldingsregels.

Overal in Nederland zijn speciale opvanghuizen en kampen waartussen de Duitse en ook de gevluchte Oostenrijkse joden heen en weer worden gestuurd. De regering besluit in het voorjaar van 1939 dat er een centraal vluchtelingenkamp voor deze paar duizend mensen moet komen.

Al snel valt de keus op Drenthe, waar nog een groot uitgestrekt heideveld in de buurt van Westerbork ligt. Op 9 oktober 1939 gaan de eerste joodse vluchtelingen naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken is verantwoordelijk voor de gang van zaken in het vluchtelingenkamp en stelt ook de regels. Zo is bepaald dat de vluchtelingen het kamp mogen verlaten voor uitstapjes of inkopen. Er is dan dus nog enige mate van vrijheid.

Na 1941 verandert het kamp nog meer. Eerst besluit Berlijn tot het Jodenvrij maken van Europa en een jaar later wordt besloten tot de vernietiging van de Joden. Het vluchtelingenkamp Westerbork wordt het centrale opvang-, en doorgangskamp voor de Nederlandse Joden.

Op 1 juli 1942 wordt het kamp officieel overgedragen aan de Duitsers. Kamp Westerbork groeit uit tot een compleet dorp, met eigen geld waar in de kampwinkel mee betaald kan worden.

Er worden huwelijken gesloten en kinderen geboren. Er is sport, cabaret, een tandartspraktijk en een kapsalon. Er zijn scholen en peuterzalen en er is een groot, modern ziekenhuis met 120 artsen en moderne apparatuur.

Vlak na de overdracht komen er hekken rond het kamp. Er komen wachttorens en Nederlandse politiemannen die het kamp bewaken. Op 3 oktober, na een nacht waarin de Joodse bevolking van de drie noordelijke provincies is opgepakt, zijn er zeventienduizend mensen in het kamp.


Bronnen:
*'Kerstmis in Westerbork' (Andere Tijden)
*Willy Lindwer, 'Kamp van Hoop en Wanhoop'
*Jacob Presser, 'Ondergang'
*Philip Mechanicus 'In Depôt'
*G.L. Durlacher 'Quarantaine'
*'Het Verhaal van Kamp Westerbork', Herinneringscentrum Kamp Westerbork