AfleveringenWerkte het distributiesysteem?
Het distributiesysteem werd gehaat, maar naoorlogs onderzoek heeft uitgewezen dat het de schaarste redelijk eerlijk verdeelde en dat mensen gezonder aten dan voor de oorlog.
Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 27 sec.)
Media:
-
Werkte het distributiesysteem?Werkte het distributiesysteem?Het distributiesysteem werd gehaat, maar naoorlogs onderzoek heeft uitgewezen dat het de schaarste redelijk eerlijk verdeelde en dat mensen gezonder aten dan voor de oorlog.Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 27 sec.)
Tekort aan schoenenTekort aan schoenenEen geluidsopname uit 1943 van een vrouw in een distributiekantoor in Tiel die klaagt over het feit dat ze geen bonnen voor schoenen heeft ontvangen en dus geen schoenen kan kopen.Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 4 sec.)
Uitreiking van bonnenUitreiking van bonnenMensen komen op een Amsterdams distributiekantoor kleding inleveren en krijgen in ruil daarvoor bonnen voor het kunnen kopen van winterkleding.Bron:
Beeld en Geluid: Polygoon Hollands Nieuws, 5 oktober 1940 -
Kijkje bij de distributiedienstKijkje bij de distributiedienstWerkzaamheden bij het verwerken van de - door de mensen in het land bij de winkeliers ingeleverde - distributiebonnen bij het Centraal Distributiekantoor de Den Haag.Bron: Beeld en Geluid: Polygoon Hollands Nieuws, januari 1941
Bonnen verlichtingBonnen verlichtingBonnen kaarsen, schemerlichten en dergelijkeBron: De Oorlog, deel 4
Bonnen roggebroodBonnen roggebroodBonnen roggebrood.Bron: De Oorlog, deel 4
Succes distributiesysteem?
Schaarste, gebrek – dat is het bepalende beeld van de oorlogsjaren voor de doorsnee Nederlander.
De hongerwinter zou er in de grote steden van het westen een beeld van ontreddering, lijden en dood aan toevoegen, maar dat was pas in het laatste half jaar van de oorlog. Zo blijft er een paradoxaal beeld over. Het gebrek aan kleding, brandstof en vooral voedsel heeft de oorlog voor de meerderheid van de bevolking tot een rampzalige periode gemaakt, die een diepe indruk heeft nagelaten, een leven lang.
Het distributiesysteem, met z’n bonnen, z’n kaarten, z’n gedoe werd door iedereen verafschuwd. Het stond voor schaarste, gebrek, armoe.
Maar wetenschappers hebben achteraf vastgesteld dat juist die distributie ervoor gezorgd heeft dat de schaarste, die oorspronkelijk niet zo groot was, eerlijk werd verdeeld. Dat de zwaksten in de samenleving, zeker in de eerste oorlogsjaren, overeind konden blijven.
In de eerste vier jaar van de oorlog is hongersnood uitgebleven, en dat is aan de distributie te danken. Gemiddeld kregen de Nederlanders 22 procent meer calorieën dan de Belgen – dankzij die gehate distributie.
Onderzoekers die vaststelden dat er in de eerste oorlogsjaren gezonder werd gegeten dan in de jaren voor de oorlog werden eerst weggehoond, maar het bleef toch een moeilijk te weerleggen waarheid.
Er is een diepe kloof tussen de objectieve cijfers en de subjectieve beleving. Er zijn over de economie van de oorlog, kortom, twee waarheden.
