Kijkje bij de distributiedienst

Werkzaamheden bij het verwerken van de - door de mensen in het land bij de winkeliers ingeleverde - distributiebonnen bij het Centraal Distributiekantoor de Den Haag.

Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, januari 1941

Media:

  • Kijkje bij de distributiedienst Button Play
    Kijkje bij de distributiedienst
    Kijkje bij de distributiedienst
    Werkzaamheden bij het verwerken van de - door de mensen in het land bij de winkeliers ingeleverde - distributiebonnen bij het Centraal Distributiekantoor de Den Haag.
    Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, januari 1941
    Hoe werkte het distributiesysteem? Button Play
    Hoe werkte het distributiesysteem?
    Hoe werkte het distributiesysteem?
    Het distributiesysteem was al voor de oorlog in Nederland uitgeprobeerd. Het was een soort boekhouding. Bij het kopen van producten als brood, kaarsen en vlees waren zowel bonnen als geld nodig, legt Ank Martens-Staring uit.
    Bron: De Oorlog, deel 4 (2 min. 42 sec.)
    Tekort aan schoenen Button Play
    Tekort aan schoenen
    Tekort aan schoenen
    Een geluidsopname uit 1943 van een vrouw in een distributiekantoor in Tiel die klaagt over het feit dat ze geen bonnen voor schoenen heeft ontvangen en dus geen schoenen kan kopen.
    Bron: De Oorlog, deel 4 (1 min. 4 sec.)
  • Werken aan voedselvoorziening Button Play
    Werken aan voedselvoorziening
    Werken aan voedselvoorziening
    In de Haarlemmermeerpolder worden de landerijen omgeploegd en bemest en worden aardapppels gepoot.
    Bron: Beeld en Geluid Beeld en Geluid:  Polygoon Hollands Nieuws, april 1944
    Houding Nederlandse ambtenaren Button Play
    Houding Nederlandse ambtenaren
    Houding Nederlandse ambtenaren
    De Nederlandse ambtenaren probeerden de bezetter te beïnvloeden ten gunste van de bevolking. Voor de joodse bevolkingsgroep werd zeer weinig gedaan.
    Bron: De Oorlog, deel 2 (50 sec.)
    Magnifier
    Bonnen verlichting
    Bonnen verlichting
    Bonnen kaarsen, schemerlichten en dergelijke
    Bron: De Oorlog, deel 4
  • Magnifier
    Bonnen margarine
    Bonnen margarine
    Bonnen margarine
    Bron: De Oorlog, deel 4

Distributie tijdens bezetting

Na het vertrek van de regering naar Londen in mei 1940 werd Stefan Louwes als directeur-generaal op het ministerie van Landbouw de centrale figuur in de distributie.
Hij besloot, zoals zoveel ambtenaren, tot samenwerking met de Duitse autoriteiten, zolang dat in het belang was van de burgerbevolking.

Die samenwerking liep over het algemeen redelijk, omdat de belangen van Louwes en de bezetter parallel liepen: ook Arthur Seyss-Inquart wilde dat er in Nederland geen honger zou heersen.

Louwes bleek in staat zoveel te laten produceren dat aan de Duitse verlangens voor levering kon worden voldaan en er toch voldoende voor Nederland over bleef.

Maar Louwes moest wel vaak hard onderhandelen. Zo heeft hij zich heftig verzet toen in mei 1943 werd afgekondigd dat burgers alleen nieuwe distributiebescheiden zouden krijgen op vertoon van een stamkaart die bij het arbeidsbureau was afgestempeld.

Toen de oude stamkaarten versleten waren, bepaalde Hanns Rauter dat er politiecontrole zou plaatsvinden bij de uitreiking van een nieuwe. Op die manier zouden onderduikers tegen de lamp lopen als hun familie de kaart kwam ophalen.

Dank zij het verzet van Louwes ging dit niet door. Louwes en zijn ambtenaren hebben er vervolgens (in samenwerking met het verzet) voor gezorgd dat er tóch distributiekaarten en bonnen bij de onderduikers terecht konden komen.

Seyss-Inquart wist dit blijkbaar, want hij heeft Louwes bij een ontmoeting eens aangesproken met ‘der legale Führer der Illegalität’.

Meer over dit onderwerp